Villa Sphagnum

Griendtsveen

Plaats: Sphagnumweg 7, Griendtsveen
Bouwjaar: 1897

Villa Sphagnum werd in 1897 gebouwd in opdracht van de familie Van de Griendt. Eduard van de Griendt stichtte met zijn broer Jozef rond 1885 de kolonie Griendtsveen, met als doel turfwinning. De villa is tot 1975 in bezit van de familie geweest..

Villa Sphagnum werd in 1897 in chaletstijl gebouwd door architect Jac. van Groenendael. Hij heeft met name het voorhuis gebouwd. In 1901 werd de villa verbouwd naar een ontwerp van architect Kooken uit Eindhoven. Hij heeft met name het achterhuis gestalte gegeven. In 1946 werden er herstelwerkzaamheden uitgevoerd vanwege 48 in de oorlog veroorzaakte granaatinslagen. In 1968 en 1975/76 zijn er nog diverse verbouwingen geweest. Hierdoor zijn uiteraard veranderingen ontstaan in de beschrijving van het gebouw in de bijlage.

De grote villa in Engelse stijl, compleet met park en grachten, is centraal gelegen in het dorp Griendtsveen. Eduard en zijn vrouw Catharina hebben daar met tussenpozen tot 1930 gewoond. Op korte afstand bevinden zich de villa Erica en de resterende tien van de oorspronkelijk twaalf zogenoemde Apostelwoningen. Die werden destijds gebouwd voor het stafpersoneel van de Firma Van de Griendt.  

Een stukje geschiedenis

Eduard van de Griendt was een van de zonen van Jan van de Griendt. Vader Jan was in 1853 medeoprichter van de "Maatschappij tot ontginning en vervening van de Peel", later omgedoopt in Maatschappij Helenaveen.  Hij heeft het dorp Helenaveen gesticht. Zijn zoons Jozef en Eduard hebben de peelontginningen voortgezet.  Eduard stichtte samen met zijn broer Jozef en hun twee zussen na het overlijden van hun vader rond 1885 de kolonie Griendtsveen. Dat deden ze met het geld dat na zijn overlijden vrijkwam. Daarna zijn Eduard en Jozef zakelijk uit elkaar gegaan. Eduard kreeg Griendtsveen, Jozef bezittingen in Engeland, Duitsland en Drenthe en de zussen werden uitgekocht. Het hele dorp was eigendom van de familie, later van de Werkmaatschappij Griendtsveen NV en werd bewoond door turfstekers en andere werknemers van de Firma Van de Griendt.  

Vanaf 1956 is het dorp in fases overgedragen aan de gemeente Horst, te beginnen met de verkoop van de infrastructuur in de vorm van wegen voor het symbolische bedrag van 1 gulden. In die beginfase zijn ook ongeveer 350 ha grond aan de gemeente verkocht. Daarna volgden andere delen van het dorp. Een aantal gebouwen zijn daarbij ook aan particulieren verkocht, bijvoorbeeld de turfstrooiselfabriek aan het spoor en een apostelwoning. Kerk en klooster werden aan de kerk geschonken en de pastorie en de twee scholen aan de gemeente. Het klooster, de twee scholen en de pastorie waren door de familie gebouwd en bekostigd. De kerk was in opdracht van de familie gebouwd en door haar medegefinancierd, in combinatie met een door de pastoor en het kerkbestuur georganiseerde inzamelingsactie in het dorp. Als laatste zijn in 1962 de zogenaamde apostelwoningen verkocht. Rond 1963 was de verkoop van het dorp afgerond en werd het contractueel definitief aan de gemeente Horst overgedragen voor 565.000 gulden. Villa Sphagnum bleef daarbij met onder andere 10 ha grond in eigendom van de familie.

Met medewerking van de familie Van de Griendt