Mariakapel (Risseltkapel)

Horst

Plaats: Gastendonkstraat 38, Horst
Bouwjaar: het achterste gedeelte is uit circa 1700, het voorste deel uit 1900

Deze veel bezochte en meermaals gerestaureerde veldkapel bestaat uit twee delen, de achterkant dateert uit ongeveer 1700. Daarin staat achter tralies een Mariabeeld uit de 18e eeuw. Het voorste deel werd in 1900 gebouwd. Zij is omgeven door vier hoge bomen: twee kastanje- en twee lindebomen.

De Risseltkapel ligt aan de Gastendonkstraat (no. 38). Ze is opgetrokken uit baksteen en heeft een leien dak. Door op verschillende niveaus de stenen te kleuren is een mooie vlakverdeling verkregen. Het kapelletje bestaat eigenlijk uit twee delen, die ongelijk van ouderdom zijn. Het oudste deel ligt het meest zuidelijk en is lager en smaller dan de rest. Op de gevel staat een smeedijzeren kruis met leliemotief. Dit gedeelte zou circa 1700 gebouwd zijn. Het noordelijk deel van de kapel, dat veel groter is, is rond 1900 gebouwd. Ook op de voorgevel van dit nieuwe gedeelte prijkt een smeedijzeren kruis. Op de mooi versierde toegangsdeur is de tekst aangebracht "Maria, hoop der hopelozen, bid voor ons". Boven de voordeur, tegen de geveltop, leest men het volgende:
IHS
Komt kinderen van Maria. Wilt God's moeder eren Zo hoort zij uw gebed Eer gij zult wederkeren.
De tekst is blijkens de spelling nog niet zo oud of hij is in de loop van de tijd vernieuwd, wat niet onwaarschijnlijk is.
Restauraties van de kapel hebben meermalen plaatsgehad, het laatst in 1971. Als we de kapel binnengaan zien we dat zowel het oude als het nieuwe gedeelte een tonvormig gewelf hebben. In het rechthoekige nieuwe gedeelte bevinden zich een paar bidstoelen en een aantal knielbankjes en verder een ijzeren kaarsenstandaard. Vroeger hingen er langs de wand kleine kruiswegstaties maar die zijn in 1976 verdwenen. Toen is ook het kruisbeeld door diefstal verdwenen, dat voordien boven de nis hing, waarin het Mariabeeld is geplaatst. Handrie Raassens, een begenadigd houtbewerker, overleden in 1982, maakte uit lindehout een nieuw kruis, dat het gestolene heeft vervangen. Een porseleinen wijwatervat is ook al verdwenen. In het oude gedeelte, achter zwaar traliewerk, staat een houten beeld van de H. Maagd met het Jezuskind op de arm. Het beeld staat op een eveneens houten sokkel, met aan de voorzijde twee engelenkopjes. Jac. van Rens, archivaris te Maastricht, dateert het beeld in het midden van de 18e eeuw en zegt verder dat de vervaardiger over een matige kunstenaarshand heeft beschikt, maar dat er zeker niet gesproken kan worden van volkskunst. Heel vroeger droegen Maria en het Jezuskind gouden kronen maar die zijn al 75 jaar geleden gestolen en vervangen door kronen van minderwaardig materiaal. Bij het beeld hangt een vrij groot aantal ex-voto's: zilveren benen, harten, lepeltjes, ogen, een hand, een ring, een horloge en een medaille. Zij wijzen op gebedsverhoringen in het al of niet verre verleden.
Zeker is dat de kapel steeds een druk bezocht Mariaoord is geweest en ze is dat nog steeds. Er gaat geen dag voorbij zonder dat er kaarsen of waxinelichtjes ontstoken worden en er mensen komen bidden. Nog niet zo lang geleden, toen de processie van Horst nog elk jaar naar Tienray trok, was hier een halteplaats, waar door de pelgrims gezamenlijk gebeden en gezongen werd. Men kwam hier ook de rozenkrans bidden als er iemand bediend of gestorven was.
En tot op de dag van heden wordt hier in oktober nog de rozenkrans gebeden. Het verhaal gaat ook, dat in vroeger jaren processie-gangers naar Kevelaer hier op de heen- en terugreis kwamen bidden en zingen. Aan de kapel is een fonds verbonden dat beheerd wordt door de toenmalige bewoner van "De Risselt", Jan Vullings. Paters die naar de missie gingen ontvingen hieruit een bijdrage. De familie Vullings bewoonde "De Risselt" sinds 1904. Zij heeft steeds zorg gedragen voor het onderhoud van de kapel. In 1983 kreeg Jan Vullings de kapel, die op grond van de gemeente bleek te staan, in eigendom. Het interieur kreeg daarna een grondige opknapbeurt. Het Mariabeeld en de sokkel werden in juli 1983 prachtig gerestaureerd en opnieuw geschilderd door Sef Coppus, Berkelstraat 7. De ontbrekende scepter en het kruisje op de wereldbol zijn opnieuw aangebracht. Op het hoofd van Maria en het Jezuskind zijn nieuwe houten kronen geplaatst, geheel in de stijl van het beeld.